1. DE NEDERLANDSE VERENIGING TOT AFSCHAFFING VAN STERKEN DRANK, afgekort de NV oftewel
DE BLAUWE BEWEGING (Blauwe Knoop).  

Door de erbarmelijke werkomstandigheden (lage lonen en verplichte winkelnering) in de vervening was het drankmisbruik groot. De turfmakers zochten troost in de drank.
De socialistische leiders en stakingsleiders (appèlmeesters) waarschuwden voortdurend op elke bijeenkomst voor het enorme drankmisbruik.
“Het moet ter ere van de socialisten worden gezegd, dat zij grote drankbestrijders zijn!”, aldus dominee Posthumus uit Beetsterzwaag.

Ferdinand Domela Nieuwenhuis afgebeeld met spreuk! 

Een landelijk overzicht van het drankmisbruik in 1892:

De Opsterlandse NVAAP werd in 1897 in Terwispel opgericht.
In 1911 werd er een verplichte volksstemming (referendum) gehouden in een aantal gemeenten in Z.O.-Friesland onder de mannelijke bevolking boven 21 jaar.
In Opsterland zag het plaatje er als volgt uit:

Conclusie:
De drankbestrijding zag, dat er maatregelen moesten worden getroffen tegen het enorme drankmisbruik.
In onze gemeente werd het Centraal Comité voor Drankbestrijding (overkoepelend orgaan) voor verschillende drankbestrijdingsorganisaties (ook christelijke) opgericht.
In Friesland trokken de blauwe beweging (drankbestrijding) en de rode beweging (socialisten) samen op.

De Blauwe Beweging met poster tegen het drankmisbruik.

Nij Beets werd in het begin van de 20^e eeuw van een rood dorp een blauw dorp.
In 1906 werd ook hier een NV opgericht. 52 leden verschenen in 1910 op een vergadering, die zeven keer per jaar werd gehouden.
Ze organiseerden regelmatig een propaganda-avond met een spreker of een gezellige avond. Bekend waren de toneelavonden (bonte avond) en de tableau vivants in café Toering.
Voor alle kinderen werd in december een Sinterklaasavond georganiseerd. Per fiets bezochten ze de FRC-openluchtmeetings in Gorredijk.
Op Hemelvaartsdag (Blauwe Donderdag) reisden de leden per boot naar Leeuwarden, waar een Propagandadag voor wel 10.000 bezoekers werd georganiseerd.
Voor de optocht in de Friese hoofdstad werden de vaandels van de NV en de JVO meegenomen. Later werden deze bijeenkomsten in ús Blau Hiem in Appelscha gehouden.

     De boot afgemeerd aan de Blauwe Kampwei (Albinobuurt) voor vertrek naar Leeuwarden.

In 1920 werd de Vrije Jeugdbeweging (JVO) afdeling Beets opgericht. Hieronder een jubileum foto van de JVO.

       J.V.O.   Nij Beets bestaat 25 jaar.

Lezen, lezen, lezen ………………..
In de Openbare Lager school richtte de NV een “blauwe bibliotheek” in. De Friesche Janssenstichting had al eerder een boekenkist aan de school geschonken.
In de crisisjaren (1930-1940) organiseerden zij in café Toering ook filmvoorstellingen. Zij vertoonden films met een opvoedende boodschap.
In de oorlogsjaren werden de boeken van de bibliotheek van de Openbare lagere school door de Duitsers gecensureerd. Uit voorzorg werden deze boeken verstopt in de winkel van manufacturier Marten Douma (Domela Nieuwenhuisweg 56).
Bovendien werd in dit pand onder de vloer geluisterd naar Radio Oranje. Koningin Wilhelmina sprak vanuit London de onderdrukte bevolking moed in.

Voor de verschillende verenigingen in ons dorp verzorgde de ANDO de befaamde jaarlijkse quiz in het Buurthuis. Assurantie kantoor v.d. Meulen uit Gorredijk stelde de wisselbeker beschikbaar.
De ANDO ontstond in 1965 uit een fusie van de overgebleven clubjes, toen de Opsterlandse gemeenteraad geen subsidie meer verstrekte.

Na het eeuwfeest in 1997 bestond de ANDO alleen nog administratief en is een aantal jaren geleden zelfs opgeheven.
In 1994 werd STAP opgericht, die de taken van de drankbestrijding organisatie overnam.

Hieronder een tweetal kranten berichten, klik op het plaatje voor het volledige bericht.

2. PLAATSELIJK BELANG NIJ BEETS.

Over het oprichtingsjaar van de vereniging Plaatselijk Belang bestond lange tijd onduidelijkheid. Het oudste document dateert uit 1923 en het eerste notulenboek uit 1931.
Uit krantenberichten (1905 en 1910) en uit dit eerste notulenboek weten we, dat PB al eerder is opgericht. Het allereerste notulenboek is namelijk verbrand. De boerderij van de secretaris werd in brand gestoken, toen er bij hem thuis een besmettelijke ziekte heerste.
In de notulen van 15 maart 1938 stond het volgende vermeld:

“Voor we verder gaan bracht de voorzitter (Jan Slot) naar voren op de bestuursvergadering, dat naar zijn mening de vereniging nu 40 jaren heeft bestaan”.

Plaatselijke Belang is dus in 1898 opgericht.
Dus in het kroningsjaar van Koningin Wilhelmina en in de tijd van de veenstakingen.
Aanleiding van de oprichting was waarschijnlijk de moeizame aanleg en in cultuur brengen van de Zuidoostpolder. De werkloosheid was enorm, terwijl het Polderbestuur maar geen haast maakte met de drooglegging van deze polder. PB bleef jaar na jaar aandringen. 

     De ondergronden, dit is het land wat er overbleef na de vervening.

Plaatselijk Belang is de afgelopen decennia steeds de schakel tussen het dorp Nieuw (Nij) Beets en de gemeente Opsterland geweest. De belangen van de inwoners werden behartigd. 

Verschillende onderwerpen passeerden de revue, zoals …… 

WATERLEIDING.
Vanaf 1940 bestond er in ons dorp al belangstelling voor de aanleg van waterleiding en PB wil een informatiefilm draaien in café Dam (bij de Brêge). Volgens het IWGL moet eerst het pompstation in Noordbergum worden vergroot en de nieuwe watertoren in Drachten worden gebouwd. Pas in 1954 worden de eerste woningen in Boornbergum en Nij Beets aangesloten op het waterleidingnetwerk. Voor de aansluiting in onrendabele gebieden wordt een financiële bijdrage van de bewoners gevraagd.

Hieronder een tal krantenberichten, klik op het plaatje voor het volledige bericht!

ELEKTRICITEIT.
In 1928 werden de eerste huizen door het PEB (Procinciaal Elektriciteits Bedrijf) op het elektriciteitsnet aangesloten. Veel oude petroleumlampen verdwenen destijds in het Polderhoofdkanaal en de stormlantaarns werden opgeruimd.
Vanaf 1946 diende Plaatselijk Belang regelmatig verzoeken in tot uitbreiding van het elektriciteitsnet bij de gemeente en bij de PEB.
Ook hier werd steeds een financiële bijdrage gevraagd aan de bewoners in onrendabele gebieden (Swynswei, Janssenstichting, Krûme Swynswei, de Gearen, de Ripen enz.).
Door zware stormen en in zeer strenge winters (hagel, ijzel) traden veel stroomstoringen op in de bovengrondse leiding. Hatte de Haan en Thomas Hoekstra moesten in weer en wind met hun klimschaatsen deze storingen verhelpen.
In 1986 kwam aan deze ellende een einde, toen de bovengrondse leidingen werden vervangen door een grondkabel.

STRAATVERLICHTING.
Met de komst van de elektrisch licht werden de buitenlantaarns (petroleum), die alleen op gevaarlijke kruispunten (op de Hoeke, bij de draaibruggen etc.) in ons dorp stonden, vervangen door houten bokpalen met een ijzeren armatuur en een lamp.
Vanaf 1938 diende Plaatselijk Belang regelmatig verzoeken in bij de gemeente tot het plaatsen van meer straatverlichting. Op zeer gevaarlijke punten wilden ze graag, dat avondbranders werden vervangen door nachtbranders (branden de hele nacht).
In 1986 werd een zgn. dynamische lichtbak boven de oversteekplaats over de D.N.-weg (bij benzinestation) geplaatst. Mr. Pieter van Vollenhoven heeft destijds de opening verricht. 

TELEFONIE/KABEL/INTERNET.
De telefoonverbindingen liepen vroeger allemaal via een schakelkast in het Postkantoor van Durk Hellinga aan de Kantoorbuurt (Dorpsstraat). De telefonie stond nog in de kinderschoenen. Vanaf 1956 liepen de telefoonverbindingen via een schakelgebouw van de PTT aan de Dorpsstraat.
In 1970 werd het hulppostkantoor aan de v.d. Brugghenstraat opgeheven. Men kon toen bellen achter in de winkel van Wieger Tolsma aan de Dorpsstraat.
Later (1976) diende Plaatselijk Belang een verzoek in tot plaatsing van een telefooncel. 

Vanaf 1955 verschenen de eerste zwart-wit televisietoestellen in de huiskamers. In het begin waren het maar vijf of zes gezinnen. Op de vrije woensdagmiddag volgden de kinderen de programma’s van Tante Hannie en Swiebertje in de huiskamer van deze dorpsgenoten.
De programma’s werden lange tijd ontvangen met een antenne.
Vele jaren later werden deze antennes vervangen door een kabel of door schotelantennesysteem. 

In 2003/2004 wilde de gemeente Opsterland het draadloos breedband internet in haar dorpen stimuleren. In ons dorp werd ook een stichting “Nij Bits” opgericht. De bevolking reageerde eerst enthousiast, maar er bleven maar 30 serieuze aanmeldingen over. 

GEZONDHEIDSZORG.
Vanaf 1935 had dokter Pasma uit Beetsterzwaag een armpraktijk aan de Blauwe Kampwei (nr. 4) in ons dorp. Later werd hij opgevolgd door dokter Valken en Schreuder.
Op de Domela Nieuwenhuisweg (53) vestigde zich in de vijftiger jaren van de vorige eeuw dokter Terpstra, opgevolgd door dokter van Heel en v.d. Torre uit Oldeboorn.
Na WO II wilde Plaatselijk Belang heel graag een eigen huisarts. Pas in 1951 vestigde zich aan de D.N.-weg 62 dokter R.G. Mulder. 

     In dit pand heeft dokter R.G. Mulder lange tijd gewoond.

Dit pand werd in 1939 gebouwd door onderwijzer aan de Openbare Lagereschool alhier, J. Hoekstra en werd gebouwd door K. v.d. Meulen. 

Dokter Mulder vestigde zich later aan de Tj. Nawijnstraat. Samen met wijkverpleegkundige zuster Groen en de vereniging “Het Groene Kruis” ijverden zij voor een eigen Groene Kruisgebouw aan de Tj. Nawijnstraat. Het oude kruisgebouwtje stond aan de Prikkewei op de lokatie van het Houten Himeltsje. Op 19 sept. 1957 werd het geopend door dokter Mulder en secretaris hoofdmeester Yme Schilstra.
Dokter Mulder was hier 28 jaar huisarts en nam in 1979 afscheid van de Nij Beetster bevolking. 

     Het Groene Kruisgebouw aan de Tj. Nawijnstraat.

(In latere afleveringen van deze canon komen we terug op de vele activiteiten, die Plaatselijke Belang Nij Beets heeft gestimuleerd en onder de aandacht heeft gebracht van de Nij Beesters en de gemeente Opsterland). 

Bron:
Archief Plaatselijk Belang Nij Beets.
Fotoarchief: Fokke Veenstra.
Archief: Museum It Damshûs.
Privé-archief dhr. E. Huisman uit Gorredijk.
Tresoaer