Rûntsje Ald Djip
Agenda
Laatste nieuws
dorpskrant
Rûntje Ald Djip
Rûntsje Ald Djip is een project van Gemeente Opsterland en Plaatselijk Belang Nij Beets.
Het project is gefinancierd uit bijdragen van Provincie Fryslân, Gemeente Opsterland en Leader+; Europees Landbouwfonds voor Plattelandsontwikkeling: Europa investeert in zijn platteland.
Wandelroute Rûntsje Ald Djip, afstand: 11 of 16 km. 
(Rûntsje Ald Djip, met rood is de lange route van 16 km)
* De route is met blauw/rode stickers gemarkeerd en sluit aan bij het Wandelnetwerk Fryslân.
* De nummers op de kaart komen overeen met de nummers die voor de hoofdstukken staan bij de omschrijving.
Route beschrijving met de klok mee
De rondwandeling heeft twee startpunten met informatiepanelen. Bij het Openluchtmuseum It Damshûs en bij het Sudergemaal.
Starten vanaf It Damshûs:
- Vanuit It Damshûs via de toegangsweg richting de Domela Nieuwenhuisweg en deze oversteken, daarna linksaf.
- Over de brug, rechtsaf langs de Polderhoofdkanaal richting het Sudergemaal.
- Bij de sluis rechtsaf over het terrein van het Sudergemaal lopen naar de ingang.
Starten vanaf het Sudergemaal:
- Je loopt over het terrein van het Sudergemaal over de polderdijk langs het fietspontje (dus niet met het pontje oversteken).
- Vervolgens over de polderdijk richting de Ulesprong. Tegenover de Ulesprong de polderdijk blijven volgen.
- Wanneer de polderdijk in een bijna haakse bocht afbuigt naar rechts, de polderdijk blijven volgen (ofwel het water verlaten) richting de Ripen.
- Bij de Ripen links af richting Domela Nieuwenhuisweg.
| Op de splitsing Domela Nieuwenhuisweg bij knooppunt 81, de Ripen is er de keuze of je de lange of de korte route wilt nemen. |  |
Lange route via:Poppenhúzen en Warniahúzen.
- Hier linksaf over het fietspad, na ca. 150 m passeer je de grenspaal (met opschrift 1865) van de gemeente Opsterland.
- Daarna rechts af over de Beetsterdyk richting Poppenhúzen.
- De weg volgen, daarna kom je in Warniahúzen.
- Via de Geawei uitkomend op het kruispunt van de Gearen, Kreanlânswei, Geawei ( knooppunt 80). Hier recht oversteken (de korte route komt hier weer samen).
Vervolg korte route:
- Rechts af over het fietspad richting Pier’s Hiem.
- Bij Pier’s Hiem oversteken: de Gearen.
- Eerste weg rechtsaf: de Geawei. (hier komt de lange route weer samen).
Vervolg korte en lange route:
- Vervolgens Geawei blijven volgen tot vlak voor Nij Beets.
- Aankomend bij de ijsbaan rechts af over een sintelpad tot aan het infobord.
- Je komt uit bij het parkeerterrein van It Damshûs.
Je bent nu op het einde van de route.
Route beschrijving tegen de klok in
De rondwandeling heeft twee startpunten met informatiepanelen. Bij het Openluchtmuseum It Damshûs en bij het Sudergemaal.
Starten vanaf It Damshûs:
- Vanuit It Damshûs, rechts aanhouden via het sintelpad langs de ijsbaan, op het eind links af de Geawei op.
- De weg volgen tot aan de kruising bij knooppunt 80.
| Op de kruising Geawei, Gearen bij knooppunt 80, is er de keuze of je de lange of de korte route wilt nemen. |  |
Lange route via: Warniahúzen en Poppenhúzen.
- Hier rechtdoor de weg oversteken en alsmaar deze weg houden, je loopt door het buurschap Warniahúzen en Poppenhúzen.
- Bij kruispunt met de Beetsterdijk, oversteken en links af het fietspad volgen.
- Op ca. 150 m voordat je bij knooppunt 81 bent passeer je de grenspaal (met opschrift 1865) van de gemeente Opsterland.
- Aangekomen bij knooppunt 81 hier rechtsaf, De Ripen (de korte route komt hier weer samen).
Vervolg korte route:
- Linksaf, Gearen richting Pier’s Hiem.
- Bij Pier’s Hiem de Domela Nieuwenhuisweg oversteken, dan rechtsaf het fietspad volgen.
- Aangekomen bij knooppunt 81, linksaf (hier komt de lange route weer samen).
Vervolg korte en lange route:
- Vervolgens aan de rechterzijde klaphekje in en de polderdijk volgen.
- Aangekomen bij de pont (dus niet met het pontje oversteken) de polderdijk blijven volgen tot aan het Sudergemaal.
Starten vanaf het Sudergemaal:
- Je loopt over het terrein van het Sudergemaal richting de weg hier rechtsaf richting de sluis.
- Bij de sluis linksaf langs het polderhoofdkanaal richting Nij Beets.
- Niet afslaan maar richting Nij Beets volgen tot aan de (hoofd)brug , hier linksaf over de brug.
- Bij huis no:59 Rechtsaf de Domela Nieuwenhuisweg oversteken en het terrein van It Damshûs opgaan.
Je bent nu op het einde van de route.
Schade
Schademeldingen doorgeven aan: www.marrekrite.nl , Tel. 058 2128581 of mailen aan Plaatselijk Belang Nij Beets.
Omschrijving
Omschrijving Rûntjse Ald Djip
Tijdens deze ruim 11(of 16) kilometer lange wandelroute kom je langs een stelsel van vaarten en sloten ten westen van Nij Beets. Je wandelt rond de benedenloop van het beekdal het Ald Djip (Koningsdiep). Het Ald Djip ontspringt bij Bakkeveen en loopt door naar het Lege Midden bij Oldeboorn, waar het vroeger uitmondde in de voormalige Middelzee.
(Sfeerfoto van het landschap)
Tijdens de wandeltocht kun je genieten van de natuur, maar ook zien hoe de vervening het landschap rond Nij Beets heeft veranderd. Je kunt op twee plaatsen starten, namelijk bij nr.1: Museum It Damshûs en bij nr.4: It Sudergemaal. Ook vind je daar een informatiepaneel over de route. De route sluit aan bij de wandel- en fietsroute “Domela’s Paad” en wordt opgenomen in het Wandelnetwerk van Fryslân.
De route is met stickers van het Wandelnetwerk Fryslân (blauw/bruin) gemarkeerd en op de kaart kun je zien hoe de route loopt. Markante plaatsen worden met een nummer aangegeven en hierover wordt in deze folder iets verteld. Je kunt deze route ook in tegengestelde richting lopen m. b. v . de stickers en folder.
1.Openluchtmuseum It Damshûs.
Dit museum wil je op een levendige en actieve manier laten ervaren hoe de mensen leefden en werkten in het laagveen in de periode van 1863 tot ca. 1920. Turfwinning, erbarmelijke woonomstandigheden en het ontstaan van het socialisme worden op verschillende manieren gepresenteerd.
2.De Hoofdbrug.(rond 1930)
Tot 1894 lag er een dam(de Nieuwe Leppedyk).Destijds werd de turf over de dijk overgeladen van de turfbokken naar de skutsjes. Daarna werd het gebied tussen Nij Beets en de Veenhoop ingepolderd. Het Polderhoofdkanaal werd verbreed en verdiept en de dam werd vervangen door een draaibrug. In 1938 werd deze vervangen door de huidige betonbrug. De Domela Nieuwenhuisweg is genoemd naar “Us Ferlosser” Ferdinand Domela Nieuwenhuis, de eerste socialist in de tweede kamer. Even verder langs de weg (achter de voormalige brugwachterswoning) kun je het beeld van de appèlmeester (stakingsleider) zien.
3.Het Ald Djip.
(Op dezelfde plaats omgeving kruising Polderhoofdkanaal met het Ald Djip)
Hier doorkruist het Ald Djip het Polderhoofdkanaal. Vanaf de weg kun je zien, hoe het riviertje langs de boerderij in westelijke richting door het landschap slingert. Wat opvalt is dat het land (kleigrond) naast het riviertje hoger ligt dan de directe omgeving. Door de vervening en de latere ontwatering en inklinking van het veen is het verschil in hoogte ontstaan. In de verte kun je oude betonbruggetjes in het landschap zien “zweven”.
4.Het Sudergemaal.
(Draaiende waterpomp in het Sudergemaal).
Hier werd in 1924 één van de eerste elektrische gemalen van Friesland gebouwd. Het gemaal was tot 1987 in gebruik. Nu is het een museumgemaal en galerie, waarin het Friese landschap centraal staat. Het gemaal is in het weekend (of op afspraak) in werking te zien. Schuin tegenover het gemaal zie je het eerste boerderijtje (De Eersteling 12 mei 1925) dat hier in de Ripen is gebouwd.
5.Jeltsjes pontje.
(Fam. Dijkstra bedienden het pondje over de Neije Feart).
(Bron: http://www.tynje.nl/domelaspaad)
Tot de jaren 60 was hier een pont, vooral voor de schoolkinderen. De kinderen, wonend aan de “Beetster” zijde van de De Nije Feart, die in de Ulesprong op school zaten werden gratis overgezet. Anderen moesten een dubbeltje betalen. Aan de overzijde zie je de onlangs gerestaureerde molen, welke vele tientallen jaren zonder kap en wieken in het landschap stond.
Wanneer je verder loopt langs de Nije Feart (dus niet oversteken met het pontje) zie je links en rechts de polders. Links wat lager dan rechts (De Lange Rijpster Hooilanden).Die verschillen komen door de dikte van de vroeger afgegraven veenlaag voor het maken van turf. Tussen 1920 en 1930 zijn de vroegere hooilanden ontgonnen.
(Oude kaart je ziet hierop dat er bewoning plaats vind langs de polderdijk)
( De molen zoals we die zolang kennen zonder kap en wieken en nu met kap,13-04-2014)
6.De Ulesprong.
(Hier het begin van de Turf route.) (Sluisje uit de tijd van de vervening)
Een driesplitsing van vaarwegen met aan de overkant het nostalgische café de Ulesprong. De Nije Feart komend van Terwispel/Gorredijk en het begin van de recreatieve vaarroute “De Turfroute”. De Heafeart gaat richting laagveenreservaat “De Deelen” en Heerenveen. It Nij Djip gaat richting De Boarn (is het vervolg van It Ald Djip). In de verte zie je de scheve kerktoren van Oldeboorn.
Als nalatenschap van de vervening zie je bijvoorbeeld hier en daar wat kleine sluisjes aan de overkant van het water en begint daar achter het petgatenlandschap (is een wisseling van water- en landstroken ontstaan door de laagveenverwerking).
Regelmatig zijn hier groepen reeën waar te nemen. Daar waar de polderdijk in de bijna haakse bocht afbuigt naar rechts is het eind van de vervening zichtbaar, daar zijn de landerijen ook weer hoger gelegen en is er een mengeling van veen en kleigrond.
Aan het eind van de dijk kom je uit op de Ripen waar tussen 1920 en 1930 via de werkverschaffing een aantal boerderijen werden gesticht.
7.Splitsing Domela Nieuwenhuisweg en de Ripen.
(Bij deze splitsing moet je een keuze maken voor de lange (16km.) linksaf of de korte (11km.) route,rechtsaf). Beide gaan vanaf hier over verharde wegen.
De lange route gaat via de buurtschappen 
en daarn via 
.
Je loop nu dwars door het zg. “lege midden”.a
Bekijk hier een filmpje over het “lege midden”.
(Het Lege Midden ter hoogte van Warniahúzen ,lange route, 13-04-2014)
8.Richting Pier’s Hiem ( korte route).
(Het stoomgemaal dat al na 10 jaar weer werd afgebroken) (Restaurant Piers Hiem.)
Vlak voordat je restaurant Piers Hiem bereikt kom je de locatie voorbij waar voorheen het stoomgemaal stond!
Eén van de eerste café ’s in Nij Beets rond 1900.
Schuin tegenover het café staat de machinistenwoning van het stoomgemaal “De Boorne” (1918). Dit gemaal (helemaal links op de foto) loosde het water op It Ald Djip, waar het door de slechte afwatering ernstige wateroverlast veroorzaakte. Het gemaal voldeed niet. In 1924 bouwde men het Sudergemaal (zie 4.) en het “Noordergemaal” (tussen de Veenhoop en Smalle Ee). De sloot naar “De Boorne” werd daarna dan ook zilverkanaal genoemd, als benaming voor de kapitaalsvernietiging door dit gemaal.
9.De Geawei.
(Geawei zicht richting de Kruswei 14-04-2014 foto J.M.)
Ook wel “Ald Prikkewei” genoemd. Boeren van de hoge zandgronden rond Bakkeveen en Wijnjewoude gebruikten het land als hooiland (de blaugêrzen). Op de heenweg namen ze takken (prikken) mee en legden die op de drassige toegangswegen naar hun hooilanden richting het Lege Midden bij Oldeboorn. Kijk even terug en zie het open landschap van dit gebied met in de verte de Achmeatoren van Leeuwarden. Beleef de overgang van de Friese Wouden naar het Friese Meren gebied.
Deze weg loopt vlak langs de vroegere “Ald Leppe Dyk”, een zeer oude verbindingsweg door het moerassige gebied van West naar Oost Friesland vanaf de Middeleeuwen. Door de ruilverkaveling is er bijna niets meer van te zien. Naar het noorden zie je in de verte het dorp de Veenhoop en het natuurgebied De Kraanlannen ontstaan door de laagveenwinning.
10.Nij Beets.
(De skyline van Nij Beets foto J.M.)
Voor je zie je de skyline van Nij Beets en na de haakse bocht naar rechts loop je langs de ijsbaan en het evenemententerrein. Je bent weer terug bij het Openluchtmuseum “It Damshûs “.
Wanneer je belangstelling voor de vervening van deze streek is gewekt, is het bezoek aan het museum bijzonder aan te raden.
Paden commissie Nij Beets.
Jan Machiela
Dethmer Wynia
Gerrit Andela
Musea, galeries, overnachtingen en attracties
Langs de route
Openluchtmuseum It Damshûs. Laagveenderij museum. Mei t/m september: dinsdag t/m zondag van 13.30-16.30. Groepen kunnen op afspraak buiten de openingstijden. Boottochten naar het Ald Djip en het natuurreservaat de Kraanlannen.
Tel.(0512)461599/461111.
www.damshus.nl
Museum het Sudergemaal, imposante machines en galerie. Mei t/m september: iedere zaterdag en zondag van 13.30-16.30.Groepen kunnen op afspraak buiten de openingstijden. Boottochten naar het laagveenreservaat de Deelen.
Tel.(06)10177182.
www.damshus.nl
Atelier Ton ter Linden.Privetuin en galerie. Van 10-17 uur op de laatste zaterdag en zondag van de maand en regelmatig op bijzondere dagen. Tel:0512462098.
www.tonterlinden.com
Eetcafé de Brêge.
Dinsdags gesloten.
Tel.0512461644.
Restaurant Pier’s Hiem.Van donderdag t/m zondag en op afspraak.
Domela Nieuwenhuisweg 114
9245 VD Nij Beets
Tel.0512461900
www.piershiem.nl
Aangepaste vakantie appartementen en zorgboerderij ‘t Boerehiem.
Tel.0512461416.
www.boerehiemnijbeets.nl
Bed&breakfast,Boerien&Boerel.
Tel.0646394445.
www.boerienenboerel.nl
Bed&brochje,zorgboerderij De Ripen.
Tel.0623928869.
www.deripen.nl
Kaasmakerij, Buurvrouw Durkje.
Tel. 06 16465594
Kaasbourderij Ripen 20 Nij Beets
www.buurvrouwdurkje.nl
Openlucht Zwembad de Blauwe Kamp.
Van half mei tot september bij goed weer.
Van 14.00 tot 17.00 uur.
Tel.0512461666.
Zwembad Nij Beets | Aan de Blauwekamp