Peter Wilhelm Janssen werd op 8 juli 1821 geboren op het Duitse waddeneiland Wangeroog.
P.W Janssen.
Op 15-jarige leeftijd werkte hij al op een handelskantoor in Bremen. In 1842 verhuisde hij naar Amsterdam en werkte voor de firma Lavino, die in tabak handelde. Op 26-jarige leeftijd werd Peter Wilhelm Janssen zelfstandig graanhandelaar en in 1865 kreeg hij de Nederlandse nationaliteit.Twee jaar later (1867) hoorde hij in zijn kennissenkring over de tabaksteelt op de oostkust van Sumatra in Nederlands Oostindië (Indonesië) en stichtte de Delimaatschappij met als hoofdproduct tabak. In 1870 begon ze haar werk. De woeste grond werd in cultuur gebracht; het bos werd gekapt en het terrein werd schoongemaakt. Het hout, dat niet geschikt was voor huizenbouw, werd verbrand.
Na drie maanden begon de pluk en sortering van de tabaksbladeren op kleur en bladlengte.
De zaken gingen goed en Janssen werd schatrijk. Overigens beschouwde hij zijn rijkdom als toeval en vond, dat hij eigenlijk geen recht had op alle geld.
In Amsterdam steunde hij het werk van “Ons Huis” door woningverbetering en maatschappelijk werk. Hij besteedde zijn geld ook in de projecten van de “Maatschappij voor Weldadigheid”in Frederiksoord en Willemsoord. Er kwam een coöperatieve melkfabriek en hij stimuleerde het gebruik van kunstmest.
P.W. Janssen gebruikte zijn vermogen als startkapitaal voor beginnende projecten.
In 1903 overleed P.W. Janssen; zijn taken werden de laatste jaren al waargenomen door zijn zoon C.W. Janssen, die de correspondentie ook voerde met Van Zinderen Bakker.
Gemeentekaart wat later de huidige Jansenstichting werd genoemd.
In de uitgestrekte Beetsterpolder, dat door de alles verwoestende overstroming van 1892 landelijke bekendheid kreeg lagen “geheele oppervlakten” er renteloos bij, terwijl deze ondergrond zeer geschikt zou zijn voor ontginning.
Het “Onland” wat overbleef na het vervenen.
“Door arbeid tot verbetering”, de vereniging van het eerste socialistische gemeenteraadslid van de gemeente Opsterland, Van Zinderen Bakker uit Kortezwaag werd in 1899 door P.W. Janssen benaderd. Op kosten van de tabakshandelaar werd door de vereniging 77 ha. ondergrond in de Westerburefennen aangekocht. Bottema uit Leeuwarden en Lankhorst uit Beetsterzwaag brachten met wel honderd arbeiders dit land in cultuur.
Nieuwe sloten en wijken werden gegraven en de legakkers werden vlak gemaakt.
De z.g. Janssenstichting boerderijtjes.
In 1900 stonden er al zeven nette boerenhuizingen met ieder vier hectare grond in de P.W. Janssenstichting. In de volksmond kreeg deze nieuwe streek de naam “Zevenhuizen”. Ieder jaar werd de grond bemest met terpaarde van de afgegraven terpen in het noorden van Friesland.
Janssenstichting boerderij.
De eerste bewoners waren de vroegere turfmakers Ids en Jan Koopmans, Jacob van Zwol, Durk en Sytse van der Duim, Jacob Meester en Johannes Kalsbeek. Namens Janssen werd Van Zinderen Bakker toezichthouder.
Pas in de jaren 1927-1928 vond de eerste verbouwing plaats aan het boerderijtje van de familie Jongsma.
Steeds onder leiding van Van Zinderen Bakker werden met geld van de P.W. Janssenstichting op meer plaatsen in Zuidoost Friesland projecten gestart, o.a. in Tjalleberd, Appelscha, Donkerbroek, Haulerwijk, Waskemeer, Hoornsterzwaag, Terwispel, Mildam, Drachtster Compagnie, St. Annaparochie, Arum en Tijnje.
De huidige eigenaren pachtten het land nog steeds van de P.W. Janssens Friesche Stichting.
Voor veel mensen staat de naam voor ontginnen; het kunnen pachten van een klein boerenbedrijf; het hebben van een fatsoenlijke woning en het kunnen opklimmen op de maatschappelijke ladder.
Bronnen:
Foto’s: It Damshûs.
Opstand in de turf, K. Huisman.
De P.W. Janssens Friesche Stichting, drs. R. Efdee
Tekst: Fokke Veenstra
