IMMENSE BOUW VAN BOERDERIJEN IN DE GROOTE VEENPOLDER,VANAF 1900.

Canon van Beets

Laatste Nieuws

Agenda

Dorpskrant

In dit gebied waren de meeste boerderijen van het type “kop-romp”en “stelp”.
Het bedrijfsgedeelte (de schuur) bestaat uit een hoge middenbeuk en twee lage zijbeuken. De hoge middenbeuk met een harde keilemen vloer, werd gebruikt voor de opslag van de oogst. De volgeladen wagens met de oogst werden hier naar binnen gereden en in de “gollen” opgetast. De “golle”werd gescheiden van de veestapel in de stal door een houten of stenen muur.

Het bedrijfsgedeelte van de boerderij heeft een aantal gemeenschappelijke kenmerken:
– de draagconstructie bestaat uit hoge dekbalkgebinten,
– in de middenbeuk van het gebouw van de boerderij bevinden zich dus de gebintvakken of de zgn. “gollen”,
– in de ene zijbeuk bevindt zich de “schuurreed” en in de andere de grupstal met veestalling.

Het dak steunt niet op de buitenmuren, maar wordt gedragen door een zeer zware houtconstructie (gebintwerk), die vrij in het gebouw staat.

Het gebintwerk werd meestal gemaakt van eikenhouten balken; later ook van Noord-Europees grenen hout. De bomen werd in de herfst of winter gekapt. Vervolgens werden ze enkele jaren gewaterd in stromend water met de onderkant van de stam stroomopwaarts. Door verdroging verhardde het hout.
De dorpstimmerman gaf de verschillende onderdelen van het gebintwerk vantevoren een nummer (zgn. telmerken) en construeerde het gebintwerk in een vaste volgorde.

De grote daken moesten tijdens storm of grote wind zware krachten trotseren. Hoge bomen zijn vooral nuttige “windbrekers” bij boerderijen in een open landschap. Het gebeurde soms tijdens bladstil weer, dat het gebintwerk instortte (in elkaar plofte); bij harde wind gaan ze niet plat, maar juist bij stil weer. In ons dorp gebeurde dat een decennium geleden met de stelp van de familie Oosterheerd aan de Domela Nieuwenhuisweg.

Bron: De Friese boerderij door Wiebe Hoekstra.

Boerderijen in de Groote Veenpolder, deel 2.

Download de kaart: Groote Veenpolder van Opsterland en Smallingerland .
De kaart opent in een apart scherm! Deze kaart dateert van 1925 gemaakt door de polderopzichter G.R. Bloembergen.

Overzicht van boerderijen, van oud naar minder oud:

1. Prikkewei 55 (Agri-shop) oude foto,
Bouwjaar 1908
Bouwtype: kop-romp type.
Locatie: Oostpolder.

2. Domela Nieuwenhuis 55, oude foto,
Bouwjaar: 1909,
Bouwtype: stelp,
Opdrachtgever: Halbertsma, Grou.
Locatie: Westpolder.

3. Prikkewei 8, nieuwe foto.
Bouwjaar: 1914,Bouwtype: kop-romp-type.
Eerste eigenaar: F. v.d. Schaaf.
Locatie: Oostpolder.

4. Tolhekbuurt 4, oude foto.
Bouwjaar: 1909,
Bouwtype: stelp.
Locatie: Oostpolder.

5. Geawei 4, oude foto.
Bouwjaar: 1920.
Bouwtype: kop-hals-romp.
Eerste eigenaar: J. de Groot.
Locatie: Westpolder.

6. Domela Nieuwenhuisweg 14, nieuwe foto.
Bouwjaar: woonhuis: 1920; schuur: 1925.
Eerste eigenaar: J.J. de Groot,
Bouwmeester: B. Westra.
Bouwtype: kop-romp-type.
Locatie: Zuidoostpolder.

7. Tolhekbuurt 6, nieuwe foto.
Bouwjaar: 1925.
Eerste eigenaar: A. de Jonge te Beets.
Bouwmeester: K.T. v.d. Meulen,
Bouwtype: stelp

Locatie: Zuid-Oostpolder.

8. Domla Nieuwenhuisweg 100, oude foto.
Bouwjaar 1926.
Eerste eigenaar: J.S. Zwart,
Bouwmeester: M. Oord, Beets.
Bouwtype: kop-romp-type.
Locatie: Westpolder.

Bij deze boerderij werd het hooi tot in de schuur gevaren.

9. Domela Nieuwenhuisweg 10, nieuwe foto.
Bouwjaar: 1926.
Eerste eigenaar: J.E. Hoekstra, Lippenhuizen.
Bouwmeester: K.T. v.d. Meulen,
Bouwtype: kop-romp-type.
Zuid-Oostpolder.

10. Kanaalwei Noord 10, nieuwe foto.
Bouwjaar: 1927.
Eerste eigenaar: S. de Boer,
Bouwmeester: F. de Haan uit Beets.
Bouwtype: stelp.
Locatie: Oostpolder.

11. Domela Nieuwenhuisweg 70, nieuwe foto
Bouwjaar: 1930,
Eerste eigenaar: A. de Vries, Hoornsterzwaag,
Bouwtype: kop-romp-type.
Locatie: Westpolder.

12. Kanaalwei Sud 10, nieuwe foto.
Bouwjaar: 1938.
Eerste eigenaar: L. Hoekstra uit Oldeboorn,
Bouwmeester: B.S. Westra uit Beets.
Bouwtype: stelp.
Locatie: Zuid-Oostpolder.