Eeuwenlang bestond de Oude Leppedijk, een polderdijk, die in de Beetster Hooilanden van het Mear in het oude boerendorpje Oud Beets langs het Krûme Gat (grensriviertje tussen de grietenij Smallingerland en Opsterland) op 100 m. afstand naast de Geawei in de richting van Oldeboorn en Akkrum liep.
De Oude Leppedijk moest begin 19e eeuw worden verhoogd, maar Provinciale Staten van Friesland wilde een geheel nieuwe polderdijk laten aanleggen, die in het oosten op de oude waterkering De Walle aansloot.
In 1831 werd met de werkzaamheden aan de Nije Leppedijk gestart. Naast dit traject werd een nieuwe vaart (Nije Leppedijksfeart) gegraven (de aarde uit dit kanaal werd gebruikt voor het nieuwe dijklichaam).
De Nije Leppedijksfeart liep van café de Hoek (bestond ten tijde van de aanleg nog niet) langs de nieuwe polderdijk en mondde in het westen uit in het Ald Djip (Koningsdiep/t.h.v. de scherpe bocht naar links bij Piershiem).
In 1865 (twee jaar na de start van de vervening in de Beetster Hooilanden) werd de moeilijk begaanbare polderdijk geplaveid, waardoor een betere verbinding ontstond tussen Beetsterzwaag en Oldeboorn en Akkrum. Aan weerskanten van de nieuwe Straatweg werd een rij iepen geplant vanaf Beetsterzwaag tot aan café Halfweg van veenbaas Toering (dit etablissement bestond toen nog niet!).
Bij de kruising van de Straatweg en de Dykfinne werd een tolhuis voor de tolbewaarder gebouwd om tol te kunnen heffen.
In 1927 werd de Nije Leppedijksfeart vanaf het Polderhoofdkanaal naar het westen (ri. Oldeboorn) gedempt. Het traject van de Nije Leppedyksfeart vanaf het Polderhoofdkanaal richting de Hoek bestaat nu nog steeds als afwateringskanaal uit de polder.
Zeventig jaar na de aanleg van de nieuwe Straatweg werd de moeilijk begaanbare weg met vele kuilen opnieuw aangelegd. De weg lag in de slappe veengrond. De dijk werd vanaf 1937 aangelegd op een stevig zandbed of verstevigd met zand uit Boornbergum en Beetsterzwaag..
Tijdens WO II was de weg nog niet klaar en dus moeilijk begaanbaar.
Bij de kruising met het Polderhoofdkanaal werd de oude draaibrug vervangen door de huidige vaste hoge brug.
De naam “Straatweg” werd nu genoemd naar Domela Nieuwenhuis (het eerste socialistisch kamerlid en de “ferlosser” voor de straatarme veenarbeiders).
Bronnen
– ‘It Begjin, 125 jier Nij Beets, O.G. Dijkstra
– ‘Opstand in de turf’, Kerst Huisman, Leeuwarden.
– Foto’s: archief It Damshûs, beetsonline.nl
Vorige: Aanleg polderhoofdkanaal
Volgende: Het eerste onderwijs in Nij Beets
