Canon van Beets

Laatste Nieuws

Agenda

Dorpskrant

Donkere en gevaarlijke jaren in Nieuw Beets – WO II van 1940-1945

Voor de oorlog hadden de Beetsters al veel koffie, thee en zeep gehamsterd.
Eind 1939 telde Beets (Oud en Nieuw) 1976 inwoners.

1940.
Op vrijdagmorgen, 10 mei 1940, ’s morgens om even over half 5 vlogen veel Duitse vliegtuigen over ons dorp. De Eerste Cavaleriedivisie Legergroep B van 18.000 man rukte op naar de Kop van de Afsluitdijk. Slechts 2000 Nederlandse soldaten verdedigden de Noordelijke provincies.
In geval van oorlog zouden de polders in het westen van onze gemeente onder water worden gezet, dus ook Nieuw Beets. Deze polders waren onderdeel van de beoogde Friese Waterlinie.

Klik hier voor de Friese Waterlinie op YouTube

’s Morgens waren in het dorp huis aan huis brieven met het evacuatie-adres in Ureterp en Siegerswoude bezorgd. Er brak grote paniek uit. Gelukkig zegevierde het gezonde verstand van het Polderbestuur, want de sluisdeuren van de Noordersluis en de Zuidersluis bleven dicht. De evacuatie werd afgeblazen en de bevolking (ook de boeren en het vee) keerden op zaterdag en zondag huiswaarts.
Zondag, 12 mei verschenen de eerste Duitse soldaten in ons dorp. De 20-jarige Beetster Heine Tolsma sneuvelde in Wassenaar. Met het alles verwoestende bombardement op Rotterdam op 14 mei werd de strijd gestaakt.
In het begin van de bezetting waren, na jaren armoede en werkeloosheid, tekenen van bloei en opleving. De boeren waren tevreden over de melkprijs en sommigen werden hierdoor zelfs lid van de NSB. Maar dit duurde niet zo lang.
Op 18 juni 1940 kwamen bepaalde artikelen op de bon en ontstond er zwarte handel.


Bonkaarten die maandelijks uitgedeeld werd in de Openbare Lagere School.

Douwe de Haan, 34 jaar en boer in Nieuw Beets, had als onderofficier in het Nederlandse leger gevochten tegen de Duitsers. Hij was lid van de SDAP (Sociaal Democratische Arbeiders Partij) en raakte in de oorlogsjaren betrokken bij de illegaliteit. Politieke partijen werden verboden. Hij zorgde voor bonkaarten, illegale krantjes en hielp mensen aan onderduikadressen o.a. in Nieuw Beets.

1941.
Na een zeer strenge winter probeerde de Duitse bezetter de bevolking meer bij de oorlog te betrekken door de Ned. Arbeidsdienst (NAD) op te richten. In Hemrik werd een kamp gesticht. Iedere man in de leeftijd van 18 tot 25 jaar werd verplicht tot zes maanden arbeidsdienst.
Voorwerpen van koper en tin moesten worden ingeleverd. Radiotoestellen, waarmee men kon luisteren naar Radio Oranje in Londen moesten worden ingeleverd. Een radio van de radiocentrale met Duitse berichten mocht men uiteraard houden. Postkantoorhouder in Nieuw Beets, Durk Hellinga, vertelde, dat er weinig koper (voor de wapenindustrie), zilver en radiotoestellen werden ingeleverd. Koper en zilver begroef hij in de bloementuin.
Zeven Opsterlandse communisten, waarvan één bewoner uit ons dorp, werden in juni opgepakt. Ze werden op transport gesteld naar een kamp bij Schoorl. Vijf weken later werden ze weer vrijgelaten. 

In 1941 werd ook het persoonsbewijs verplicht gesteld voor personen ouder dan 14 jaar. Hieronder een voorbeeld van zo’n persoonsbewijs.


Voorzijde persoonsbewijs van Theunis van der Berg.


Achterrzijde persoonsbewijs

Ook de boeren werden steeds meer slachtoffer van de Duitsers, die hooi en paarden in beslag namen. Een deel van hun weiland moest worden omgeploegd (o.a. in de Ripen) om graan voor de bezetter te verbouwen. Landbouwcontroleurs hielden dit in de gaten.

Deze berichten vind je misschien ook leuk